Oğlum Kız Gibi Davranıyor, Ne Yapmalıyım?
Birçok ebeveyn için “Oğlum kız gibi davranıyor” cümlesi, hem şaşkınlık hem de endişe uyandıran bir durumu ifade eder. Çocukların davranışları, oyun tercihleri veya konuşma biçimleri bazen toplumsal beklentilerin dışında olabilir. Bu durum, özellikle erken çocukluk döneminde oldukça yaygındır ve çoğu zaman gelişimin doğal bir parçasıdır. Ancak ebeveynlerin tepkisi, çocuğun psikolojik gelişiminde belirleyici bir rol oynar.
Bu yazıda, çocuk psikiyatrisi alanında uzman olan Uzm. Dr. Mustafa Kemal ÖZCAN’ın yaklaşımına paralel biçimde, cinsiyet kimliği gelişimi, ebeveyn tutumları ve destekleyici yaklaşımlar üzerine bilimsel ve insancıl bir çerçeve çizeceğiz.
Çocuklarda Cinsiyet Kimliği Nasıl Gelişir?
Cinsiyet kimliği, çocuğun kendini “erkek” ya da “kadın” olarak tanımlama sürecidir. Bu gelişim genellikle 2 ila 5 yaş arasında şekillenmeye başlar. Bu dönemde çocuklar çevrelerinden gözlemledikleri davranışları taklit ederler. Bir erkek çocuğun annesinin topuklu ayakkabılarını giymek istemesi, kız kardeşinin bebekleriyle oynaması ya da pembe rengi sevmesi, çoğu zaman sadece merak ve keşif davranışıdır.
Uzmanlar, bu tür davranışların “cinsiyet kimliği bozukluğu” anlamına gelmediğini vurgular. Önemli olan, çocuğun bu davranışları oyun içinde mi, yoksa kalıcı bir kimlik ifadesi olarak mı sergilediğidir.
Toplumsal Kalıpların Etkisi
Toplum, “erkek çocuk araba ile oynar, kız çocuk bebekle” gibi katı kalıpları yıllardır sürdürmektedir. Ancak modern psikiyatri, bu kalıpların çocuk gelişimini sınırladığını göstermektedir. Her çocuk benzersizdir ve ilgi alanlarının cinsiyetle birebir ilişkili olması gerekmez.
Bir erkek çocuğun duygusal, nazik veya hassas olması; bir kız çocuğun liderlik yönünün güçlü olması kadar doğaldır. Önemli olan, çocuğun kendini özgürce ifade edebilmesidir. Bu noktada ebeveynin görevi, çocuğunu “düzeltmeye” çalışmak değil, anlamaya çalışmaktır.
Ebeveynler Bu Durumda Ne Yapmalı?
- Etiketlemeyin, Gözlemleyin
Çocuğunuzu “kız gibi davranıyor” şeklinde etiketlemek yerine, hangi durumlarda bu davranışları sergilediğini gözlemleyin. Bu davranışlar oyun sırasında mı, belirli bir kişiyi taklit ederken mi ortaya çıkıyor?
- Eleştirmeyin veya Utandırmayın
Çocuğun davranışlarını alay konusu yapmak ya da “erkek adam böyle yapmaz” gibi cümleler kurmak, özsaygı gelişimini zedeleyebilir. Çocuğunuzun kendini olduğu gibi kabul etmesini desteklemek, uzun vadede psikolojik dayanıklılığını artırır.
- Açık İletişim Kurun
Sakin bir ortamda, çocuğunuza neden o şekilde davranmayı sevdiğini sorun. Cevaplarını dikkatle dinleyin, yönlendirmeden anlamaya çalışın. Bu yaklaşım, çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar.
- Gerektiğinde Uzmandan Destek Alın
Eğer bu davranışlar uzun süre devam ediyor, çocuğun sosyal ilişkilerini etkiliyor ya da belirgin bir kimlik karmaşası gözleniyorsa, bir çocuk ve ergen psikiyatristine başvurmak en sağlıklı adım olacaktır.
Uzm. Dr. Mustafa Kemal ÖZCAN, İstanbul Şişli-Fulya-Nişantaşı bölgesindeki kliniğinde, çocukların bireysel gelişim süreçlerini bilimsel temelde değerlendiren, deneyimli bir uzmandır. Bu tür durumlarda ebeveynlerle birlikte çocuğun iç dünyasını anlamaya yönelik profesyonel rehberlik sunmaktadır.
Çocuğunuzun Duygusal Dünyasını Anlamak
Bir çocuk, kendini güvende hissettiği ortamlarda gerçek duygularını daha rahat ifade eder. Bu nedenle:
- Onu yargılamadan dinleyin.
- Sorduğu sorulara dürüst ama yaşına uygun şekilde yanıt verin.
- Onunla geçirdiğiniz kaliteli zamanları artırın.
Bu küçük ama güçlü adımlar, çocuğun kendine olan güvenini güçlendirir ve davranışlarının arkasındaki nedenleri anlamayı kolaylaştırır.
Psikolojik Açıdan Bakış
Bazı ebeveynler, bu tür davranışların ileride “cinsel yönelim”le bağlantılı olabileceğinden endişe eder. Ancak çocukluk döneminde gözlenen bu davranışların büyük çoğunluğu, kimlik gelişimiyle değil, taklit ve merakla ilgilidir.
Uzman görüşüne göre, çocuğa doğru duygusal desteğin verilmesi, olası kimlik karmaşalarının önüne geçer. Zorlama, cezalandırma veya utandırma gibi tutumlar ise tam tersine, benlik algısında kalıcı hasarlar bırakabilir.
Ne Zaman Endişe Edilmeli?
Aşağıdaki durumlar gözleniyorsa bir uzmana danışmak faydalı olabilir:
- Çocuk sürekli olarak karşı cins kimliğiyle özdeşleşiyor ve bunu kalıcı biçimde ifade ediyorsa,
- Bu davranışlar nedeniyle arkadaş ilişkilerinde dışlanma veya içe kapanma yaşıyorsa,
- Duygusal iniş çıkışlar, kaygı veya depresif belirtiler gözleniyorsa.
Bu gibi durumlarda profesyonel destek almak, hem çocuk hem de ebeveyn için rahatlatıcı olacaktır.
Sonuç: Sevgi, Anlayış ve Bilimsel Destek El Ele
Her çocuk, kendine özgü bir gelişim yolculuğuna sahiptir. Ebeveyn olarak en önemli görev, çocuğunuzun davranışlarını yargılamak yerine sevgiyle rehberlik etmektir. “Oğlum kız gibi davranıyor” ifadesi, çoğu zaman geçici bir gözlemden ibarettir.
Ancak bu durum uzun sürüyorsa veya çocuğunuzun benlik algısını etkiliyorsa, alanında uzman bir psikiyatristten profesyonel destek almak en doğru yaklaşımdır.
Uzm. Dr. Mustafa Kemal ÖZCAN, çocuk ve ergen psikiyatrisi alanındaki tecrübesiyle, ailelerin bu süreci anlayış ve bilimsel rehberlikle yönetmesine yardımcı olmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Erkek çocuğumun bebeklerle oynaması normal mi?
Evet, bu durum tamamen normaldir. Çocuklar merak ettikleri rolleri oyun aracılığıyla denerler. - Çocuğumun pembe rengi sevmesi bir sorun mu?
Hayır. Renk tercihleri kişisel zevktir, cinsiyet kimliğiyle doğrudan bağlantılı değildir. - Bu davranışlar ileride cinsel yönelimi etkiler mi?
Hayır, çocuklukta gözlenen bu tür davranışlar yönelim belirleyici değildir. - Çocuğumla bu konuda nasıl konuşmalıyım?
Yargılamadan, merakla ve sevgiyle yaklaşın. Onun kendini açıklamasına fırsat tanıyın. - Okulda arkadaşları alay ederse ne yapmalıyım?
Önce öğretmenle iş birliği yapın. Ardından çocuğunuza destek olun, yalnız olmadığını hissettirin. - Ne zaman bir uzmana başvurmalıyım?
Davranışlar uzun süredir devam ediyorsa veya çocuğunuz bu yüzden sıkıntı yaşıyorsa, bir çocuk psikiyatristine danışmak gerekir.
