Çocukluk Çağı Depresyonu
Genellikle yetişkinlere özgü bir rahatsızlık gibi bilinen depresyon günümüzde çocukların %5’ini, gençlerin ise %5-10’unu etkileyen, şiddetli bir mutsuzlukla kendini belli eden bir duygudurum bozukluğudur.
Çocuklarında depresyondan etkilenebileceğini gösteren çalışmalar, 1970’lerden itibaren başlamıştır. Çocukluk çağı depresyonunun, yetişkinlerde olan depresyonla ortak özellikleri bulunduğu gibi; farklılaştığı yönler de vardır. Çocuklarda maskelenmiş belirtiler de görülebilir. Bu nedenle endişe, korku, dikkat sorunları, isteksizlik, zevk alamama, cansızlaşma, ketlenme gibi içe dönük belirtilerle birlikte; saldırganlık, aşırı hareketlilik, dürtüsellik, ajitasyon gibi dışa dönük veya uyku, yeme, sosyal uyum sorunları gibi davranışsal belirtiler depresyonla ilişkili olarak ele alınabilmektedir.
Amerikan Psikiyatri Birliği’nin çocukluk çağı depresyon tanımı da, benzer olarak depresif ruh hali veya ilgi/istek kaybı, uykusuzluk veya aşırı uyuma, çocuklarda beklenen kilo alımının olmaması, psikomotor yavaşlama veya ajitasyon, çocuğun kendini sakinleştirememesi, konsantrasyon problemleri ve değersizlik düşünceleri şeklindedir.
Çocukluk çağı depresyon belirtileri gelişim özellikleri ve yaş grupları dikkate alınarak 4 grupta incelenebilir:
- 13-18 yaş grubu: Belirtiler yetişkinlerle benzerdir. Fakat dürtüsel davranışlar, irritabilite ve davranış değişiklikleri yetişkinlere kıyasla daha fazladır. Uyku alışkanlıkları ve iştahta değişmeler görülebilir. Okul başarısında düşüş yaşanabilir. Bu yaş grubunda intihar riski, diğer yaş grubundaki çocuklara göre daha fazladır.
- 9-12 yaş grubu: Belirtiler yetişkin yaş grubuna benzer; fakat sıkıntı, düşük özgüven, suçluluk, ümitsizlik, evden kaçma isteği ile ölüm korkusu yakınmalarına daha sık rastlanır.
- 6-8 yaş grubu: Bu yaş grubu, daha büyük yaş gruplarından farklı olarak hissettiklerini sözel olarak ifade etmekte zorluk yaşar. Depresyon bu grupta daha çok bedensel belirtilerle kendini gösterebilir: karın ağrısı, baş ağrısı vb. Bununla birlikte nedensiz bağırmalar, açıklanamayan irritabilite, başkalarınca gözlemlenen yoğun bir keyifisizlik temel yakınmalar arasnda olabilir.
- 3-5 yaş grubu: Belirtiler 6-8 yaş grubuna benzer. Ancak yakınmaların DSM- IV tanı ölçütlerinde belirtilen 2 hafta boyunca sürekli var olması bu yaş grubunda olmayabilir. Ayrıca bu yaş grubunda oyuna ilgide belirgin azalma, özellikle oyunda kendini belli eden yıkıcılık çocukluk çağı depresyonuna işaret edebilir.
Depresif bozuklukların tanısı tam bir tıbbi ve psikiyatrik değerlendirmeyi gerektirir. Psiyatrik değerlendirme sırasında duruma gelişimsel açıdan bakmak önemlidir. Çocukluk çağı depresyon tanısı birçok kaynaktan (anne-baba, doğrudan çocuk, çocuğun öğretmeni ve diğer aile bireyleri) bilgi alınarak konulmalıdır.
