Bu gönderiyi derecelendirin!
[Toplam: 1 Ortalama: 5]

Psikolojik Sağlamlık (Resilience)

Psikolojik Sağlamlık Nedir?

Psikolojik sağlamlık (Resilience), olumsuz durumlar, zorlayıcı yaşantılar ile karşılaşan bireylerin hayatlarındaki bu sürece uyum gösterme becerilerini ifade eder. Bu olumsuz durumlar ve zorlayıcı yaşantılar; boşanma, kayıplar, terör saldırıları, doğal afetler, yoksulluk, bozuk aile düzeni, şehir değiştirme gibi kişiye strese sokan ve zorlayan olaylar olabilir.

Psikolojik sağlamlık gösteren kişiler önemli bir tehdit ya da olumsuzluk durumuna maruz kalınmasına ve gelişim dönemlerini sekteye uğratacak önemli olumsuzluklara rağmen stresli olaylarla başa çıkabilir, uyum göstermelir ve travmatik deneyimler karşısında çabuk toparlanabilir.

Psikolojik Sağlamlığın Gelişiminde Risk ve Koruyucu Faktörler

Risk Faktörleri:

Çocukluk ya da ergenlik döneminde risk durumlarına maruz kalmak daha sonraki gelişim dönemlerinde aksamalara yol açabilir. Yaşamda karşılaşılabilecek olumsuz deneyimler ve başa gelebilecek felaketler, kişinin psikolojik olarak sağlıklı bir yaşam sürmesinde ve psikolojik sağlamlık göstermesinde risk faktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

  • Bireysel risk faktörleri: Alkol/ilaç kullanımı, adölesan gebelik, prematüre doğum, geçimsiz bir mizaca ya da utangaç bir kişiliğe sahip olma, düşük IQ seviyesi, kronik ya da ruhsal bir hastalık, madde kullanımı, akademik başarısızlık ve etnik bir gruba mensup olmadır.
  •  Ailesel risk faktörleri: En az dört çocuklu kalabalık aileye sahip olma, iki çocuk arasındaki sürenin 2 yıldan az olması, ruhsal/kronik bir hastalığı olan anne babaya sahip olma, madde kullanan ya da suç işlemiş ebeveyne sahip olma, evlat edinilme, ebeveynlerin boşanması, ölümü ya da tek ebeveyne sahip olma, ailesel şiddete maruz kalma gibi faktörlerdir.
  •  Çevresel risk faktörleri: Düşük sosyo-ekonomik durum, fiziksel ve cinsel yönden istismar, yoksulluk, evsizlik, çocuk ihmali, yetersiz beslenme, olumsuz akran desteği ve toplumsal şiddete maruz kalma gibi faktörlerdir.

 

Koruyucu Faktörler:

Risk faktörlerinin yanı sıra, psikolojik sağlamlıkla ilgili diğer mekanizma, yaşanan olumsuz deneyime karşı bireyin yapıcı tepki vermesini kolaylaştıran koruyucu faktörler olarak kabul edilmektedir.

Bazı çocuklar stresle ve olumsuz yaşam olayları karşısında daha dayanıklıdırlar ve stresli yaşam olayları ile daha kolay başa çıkarlar. Buna karşılık, bazı çocuklar olumsuzluklardan çok daha derinden etkilenirler.

  • Bireysel faktörler: Öz-güven, öz-saygı, öz yeterlilik, entelektüel kapasitenin yüksek olması, sosyal becerilere sahip olma, yumuşak başlı ve herkes tarafından sevilen biri olma.
  •  Aile ile ilgili koruyucu faktörler: Anne–baba ile yakın ilişki, sosyo-ekonomik açıdan avantajlı olma, çekirdek aile dışında destekleyici ve sıcak aile bağlarına sahip olma, iyi ebeveyn nitelikleri.
  • Çevresel faktörler: Yetişkinle olumlu ilişkiye sahip olma, olumlu toplumsal destek, olumlu okul ilişkileri, olumlu arkadaş desteği ve olumlu bir rol modelinin olması.

Psikolojik sağlamlık gösteren bireylerin özellikleri

  • Öz-saygı
  • Umut
  • İyimserlik
  • Yaşam doyumu
  • Olumlu duygusallık
  • Sakin ruh hali
  • Duyarlılık
  • Esneklik
  • Uyum gösterme
  • İç kontrol odağı
  • Mizah anlayışı
  • Alternatif bakış açılarına sahip olma
  • Entelektüel beceriye sahip olma
  • Dini inanç
  • İyi arkadaşlık ilişkileri kurabilme ve dostluğu uzun yıllar sürdürebilme

 

Sonuç olarak benzer riskler ya da benzer olumsuz koşullarda yetişen çocuk ve ergenlerin de yaşamda başarılı olabilmeleri ve kendine güvenli ve saygılı, kişiler arası ilişkileri iyi, sorumluluk sahibi, akademik başarısı yüksek, akran grupla iyi ilişkiler içinde olan, karar verme becerisine sahip, kendini ve başkalarını anlamaya çalışan, problem çözme becerileri olan, farklı bakış açılarına saygılı ve işbirliğine hazır sağlam bireyler olarak yetişmeleri ve psikolojik yönden sağlam olabilmeleri için, bu risk faktörlerinin ve koruyucu faktörlerin bilinmesi gereklidir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

TOP