Bu gönderiyi derecelendirin!
[Toplam: 4 Ortalama: 3]

Piaget Bilişsel Gelişim Dönemleri

Piaget ve arkadaşları değişik yaş gruplarından oluşan çocukların düşünme süreçleri üzerinde çok sayıda gözlem ve deneyimlerinden sonra çocukların kavramsal yeteneklerinde görülen değişikliklerin sırasını saptamıştır. Değişik yaş gruplarındaki çocukların olgunlaşma hızına ve özel yaşantılarına dayalı olarak, zihinsel yeteneklerinde değişme görülür. Piaget bilişsel gelişimi dört temel evreye ayırmıştır. Tüm çocukların bu gelişim aşamalarını sırasıyla geçirmesi gerektiğine inanmaktadır. Bir gelişim dönemini atlayarak diğerine geçemez. Ancak çocukların gelişim dönemlerine girme ve tamamlama yaşları birbirinden farklılık gösterebilir.

Bu gelişim dönemleri sırasıyla şöyledir:

  • Duyusal- Motor Dönemi (0-2 yaş)
  • İşlem Öncesi Dönem (2-7 yaş)
  • Somur İşlemler Dönemi (7-11 yaş)
  • Soyut İşlemler Dönemi (11 yaş ve üzeri)

Duyu- Motor dönemi (0-2 yaş)

Bebek bu aşamada dış dünyayı keşfetmede duyularını ve motor becerilerini kullandığından bu döneme “duyu- motor” denilir. Başlangıçta çocuk kedisini çevresinden ayıramaz ve ne kendisinin ne de çevresinin başlı başına varlıklar olduğunu kavrayamaz, kendisine dönüktür. Dünyayı birbiriyle ilintisi olmayan resimler gibi algılar, gelişimi boyunca çocuk bu kendini dış dünyadan ayıramama durumundan çıkar, kendisi ile çevresin ayırt etmeye başlar. Bu evrede nesnelerin sürekliliği yoktur. Anne, bebeğin görme alanının dışına çıktığında yok olur. 3-4 aylık çocuklar oyuncak topu, top görme alanı içindeyken izleyebilir. 5-6 aylık bebekler, top bir perdenin arkasına kaybolduğunda o noktaya uzun süre bakabilirler. 8 aylık bebekler topu kaybolduğu yerde arayabilirler. Bu aylar bebeklerde nesnenin sürekliliği düşüncesinin geliştiği aşamadır. Bu dönemin en önemli kazanım belki de hedefe yönelik davranıştır. Çünkü bebek, eline- koluna hakim değil iken, dış dünyanın farkında değil iken, elini kolunu belli amaçla belli bir nesneye doğru kullanabilir hale gelir. Bu dönemin sonunda çocuk bir şeyi arzu eder ve ona yönelik davranışta bulunur.

İşlem- Öncesi Dönem (2-7 Yaş)

Bu yaş döneminde çocuk iç temsil süreçlerini daha karmaşık ve çok boyutlu olarak kullanmaya başlamaktadır. Simgeler ve sözcüklerle, nesneler arasındaki ilişkileri bilinçli olarak tanımlayabilmektedir. Geçmiş olayları da o ölçüde simgesel olarak tanımlayabilmektedir. Bu dönemde çocukların dili, çok hızla gelişir. Ancak geliştirdikleri kavramlar ve kullandıkları sembollerin anlamları, kendilerine özgüdür. Çoğu zaman gerçek değildir. Çocuklar bu dönemde, mantık kurallarına uygun düşünmek yerine, sezgilerine dayalı olarak akıl yürütürler ve problemleri sezgileriyle çözmeye çalışırlar. Bu evrede düşünme ve yargıya varmaları olayların ve nesnelerin fiziksel görünümlerinden etkilenirler. Yani çocuklar bu evrede mantık kurallarına göre akıl yürütüp bir yargıya varamazlar.

Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş)

Bu dönem insan zihninin ulaşabileceği gelişim düzeyinin bir önceki basamağıdır. Somut işlemler dönemi bir önceki dönem olan işlem öncesi dönemden çok önemli farklılıklar gösterir. İşlem öncesi dönemine göre somut işlemler döneminde dilin öğrenilmesinde, sosyalleşme ve özellikle düşünme süreçlerinde önemli ilerlemeler olur. çocuğun düşüncesi bu dönemde daha esnektir. Çocuk olayların nedenlerini açıklayabilir. Nesneleri büyüklük  ve küçüklüklerine göre sıraya koyabilir. Bu sıraya yenilerini ekleyip çıkarabilir. 7 yaşına yaklaştıkça çocuklar problemlerini daha erken yaşlarda kullanmadıkları, çeşitli bilişsel stratejilere başvurarak somut bir şekilde çözmeye başlarlar. Somut işlemler dönemindeki çocuklar benmerkezcilikten uzaklaşmışlardır. Olayları ve dünyayı başkaları açısından da görebilir. Ancak bu dönemde düşünme süreçleri çocuk tarafından gözlenebilen gerçek olaylara yöneliktir. Çocuklar, somut olduğu sürece karmaşık problemleri çözebilirler.

Soyut İşlemler Dönemi (11 yaş ve üzeri)

Piaget’in zihinsel gelişimin son dönemi olarak nitelendirdiği bu aşama 11 yaşlarından sonradır. Ergenlik döneminin başlangıcından itibaren çocukların düşünme biçimleri, yetişkinlere benzer hale gelir. Bu dönemde artık soyut düşünme başlar. Problemde bulunan değişkenler arası ilişkiler bulunur. Olası denenceleri geliştirir. daha sonra da bu denenceleri sırasıyla test eder. Çözüme sistemli bir şekilde ulaşır. Çocukta düşüncenin soyut işlemler düzeyine ulaşmış olduğunun göstergesi, Piaget’e göre çok sayıda probleme çözüm getirebilmesidir. Bu dönemde ergen hipotetik düşünebilme yeteneğine de sahiptir. Bir durumu belirleyen birden çok neden olabileceğini düşünebilir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

TOP