İnternet Bağımlılığı Tanı Ölçütleri
Üçü veya daha fazlasıyla kendini gösteren, klinik olarak belirgin bir bozulmaya ya da sıkıntıya yol açan uygunsuz internet kullanımıdır. Sürekli olarak aynı sürelerde internet kullanımı ile alınan keyifte azalma olması ve internette geçirilen sürenin uzaması. Bu şekilse tolerans artışı yaşarlar.
Ağır ve uzun süreli internet kullanımı sonunda aşağıda belirtilen belirtiler ortaya çıkabilir.
- Psikomotor ajitasyon
- Bunaltı
- İnternette neler olduğu hakkında takıntılı düşünceler
- İnternet hakkında fanteziler ve hayal kurma
- İsteyerek ya da istemeyerek tuşlara basma hareketi yapma
- Bu sıkıntılı durumlardan kurtulmak için internete veya benzeri servislere bağlanma
İnternet kullanımı genellikle planlandığından daha uzun süre kullanımı görülmektedir.
İnternet kullanımını bırakmak veya denetim altına almak için sürekli bir istek veya boşa çıkan çaba varlığı
İnternet ile ilgili eylemlere çok uzun süreler ayırması (web tarayıcıları ve programları denemek, dosyaları düzenlemek, kitap olmak vb.)
İnternet kullanımı nedeniyle önemli toplumsal, mesleki etkinlikler,boş zamanları değerlendirme etkinlikleri bırakılmakta ve azalmaktadır.
İnternet kullanımı, yol açtığı sorunlara (uykusuzluk, evlilik problemleri, randevulara geç kalma, ders başarısındaki düşüş vb.) rağmen aşırı olarak kullanıma devam edilmektedir.
Young, internet bağımlılığını internetin kullanım içeriğine göre 5 alt tipe ayırmıştır:
- Sanal seks bağımlılığı (cybersexualaddiction); porno izleme, online porno alışverişi ya da sohbet odalarında fantezilerin rol yapılmasını kapsar.
- Sanal ilişki bağımlılığı (cyber-relationshipaddiction): internet ilişkilerine aşırı bağlanma şeklinde tanımlanmıştır.
- Net bağımlılığı (net compulsions): internette aşırı kumar oynama, alışveriş ve borsayı içerir ve çok miktarda maddi kayıplarla sonuçlanabilir.
- Bilgi bağımlılığı (informationoverload): kompulsif şekilde internette dolaşma ve veritabanı aramalarını kapsar. Bilginin toplanması, organize edilmesi için aşırı zaman harcanır.
- Bilgisayar oyunu bağımlılığı (computeraddiction): kişilerin aşırı derecede bilgisayar oyunu oynamasını tanımlar.
İnternet Bağımlılığı Çocukların Yaşamını Nasıl Etkiler?
Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkileri
- Uzun süre ve hareketsiz şekilde internetin başında geçirilen zaman:
- Obezite ve ilişkili sorunlar
- Göz kuruluğu
- Sırt ağrıları, eklem problemleri
- Kişisel temizlikte eksiklikler
Ruhsal Sağlık Üzerindeki Etkileri
- Sosyalleşme sorunları ve ruhsal etkileri
Zamanın büyük çoğunluğunun internet başında geçirilmesi sonucu:
- İletişim karşılıklı değildir, karşılıklı iletişimin geliştirici etkisinden çocuğu mahrum bırakır.
- Sosyal izolasyon ve yalnızlığa yol açar.
- Aile ve arkadaşlık ilişkileri olumsuz etkilenir.
- Psikiyatrik bozuklukların sıklığında artış:
İnternet bağımlılığı olan ergenlerde psikiyatrik bozuklukların görülme sıklığı artar:
- Depresyon
- İntihar düşüncesi
- Düşmanlık duygusu
- Sosyal anksiyete bozukluğu
- Diğer bağımlılıklar: Alkol, nikotin ve esrar bağımlılığı
- Ders başarısında düşme
İnternet Bağımlılığı Tedavisinde Neler Yapılır?
İnternet bağımlılığında sıklıkla başka bozukluklarla birlikte görüldüğünden, eşlik eden psikiyatrik bozukluğun öncelikle tedavi edilmesi önerilmektedir.
İnternet bağımlılığının tedavisi ile ilgili kanıta dayalı tedavi stratejileri olmasa da hem farmakoterapi hem de psikoterapi yöntemleri önerilmektedir.
İnternet Kullanımını Azaltmak İçin Aileler Ne Yapabilir?
Doğru, ölçülü ve kontrollü kullanımının öğrenilmesi: Yaygın kullanımı nedeniyle çocuk ya da ergenin hayatından internetin tamamen çıkarılması mümkün değildir.
Ebeveylerin kontrollü kullanım konusunda çocuklarına yardım etmeleri önemlidir. Çünkü, çocukluk ve ergenlik döneminde: dürtü kontrolü tam gelişmemiştir: ergenlerin internetin başında geçirdiği zamanı kontrol etmeleri zordur. Çocukların yaşamla ilgili deneyim birikimi henüz sınırlıdır; internetin kontrolsüz kullanımının olası olumsuz sonuçları konusunda farkındalıkları azdır.
Ebeveyn çocuğun internet başında
- Ne yaptığı
- Ne kadar süre durduğu
- Ne zaman internete girdiği
- Neden internete girdiği (oyun, araştırma, arkadaşlık siteleri v.b.)
- Nerede internete girdiği
- Kiminle internete girdiği
konularında bilgi edinmelidir.
Bu bilgiler mevcut sorunun derecesini anlamayı sağlar.
- Aile-içi ilişkiler gözden geçirilmelidir; Ailede kim hangi rolleri üstleniyor?
- Siz ve eşinizin çocuğunuzla olan ilişkisinde olumlu ve olumsuz yönler neler?
- Çocuğunuz sizinle her konuda rahatlıkla iletişim kurabiliyor mu?
- Çocuğunuzla nasıl ve ne kadar vakit geçiriyorsunuz?
Aile içinde internet kullanımı:
- Çocuklar örnek alarak ve taklit ederek öğrenir.
- Aile içinde internetin sınırsız, aşırı kullanımı var mı?
- Aile içinde karşılıklı iletişimin yerini internetin aldığı oluyor mu?
Aileler tarafından Süre Kısıtlaması ve Takibi yapılmalıdır.
- 0–2 yaş: televizyon ve bilgisayar ekranı ile tanıştırmamak 2–6 yaş: toplam 1 saatten kısa vakit geçirmelerine izin verilmedir. İlk ve orta öğrenim: günde en fazla 2 saat vakit geçirmesine izin verilmelidir. Çocuk odasında televizyon, İnternet veya oyun aparatı olmamasına özen gösterilmelidir. İnternet başında geçireceği süreye çocukla birlikte karar verilmelidir. Kararı verirken anne-babanın tutarlı olması, çocuğa aynı mesajı vermesi önemlidir.Anne-babanın arasında süreyle ilgili fikir ayrılığı varsa çocuğun olmadığı bir ortamda anne-babanın ortak bir söyleme ulaşmak için görüşmesi gerekir. İnternet dışındaki yaşam alanlarında da kural koyulması sadece internete kural koyulması dikkatin internete yönelmesine neden olabilir.Güvenliğini ve sağlığını etkileyecek konularda net sınırlar olması önemlidir. (Eve geliş saati, sorumlulukları, gece arkadaşlarda kalma konusu,harçlığı, notları vs.) Kuralları gencin bir ceza gibi algılamaması önemlidir, yaşı büyüdüğü için karşılıklı bir anlaşma yapma gerekliliği vurgulanabilir. Birlikte alınan kararların yazılı bir anlaşma/sözleşme haline getirilmesi bazı avantajlar sağlayabilir. Ebeveynler ve çocuk arasında sözleşme yapılabilir. Sözleşme maddeleri somut ve net olmalıdır: kaç saat, ne zaman gibi somut olarak belirlenmelidir. Çocuğa gerekçesi net olarak açıklanmalıdır. 2 nüsha olmalı ve hem çocuklar hem de ebeveynler tarafından imzalanmalıdır.
