Ebeveyn Yabancılaştırma Sendromu
“Ebeveyn Yabancılaştırma Sendromu, genellikle ebeveynlerin yüksek çatışmalı bir ayrılık veya boşanma sonrası bir ebeveynin çocuğun diğer ebeveyni reddetmesini teşvik etmek için kullandığı stratejilerdir.” (Lorandos, et. 2013) “Bir süre sonra hedeflenen ebeveyni bir ilişkiye sahip olmaya değmeyen, nefret eden, korkan ve reddeden çocuklar gelişir.” (Darnell, 2010) Buna ek olarak, çocuk ebeveyni reddetmesinden önce, reddedilen ebeveyne karşı normal, sevgi dolu, sıcak bir ilişkiye sahip olabilmektedir.
Yaşanan bu durum tam tersi de olabilmektedir. Ebeveyn yabancılaştırma sunulması için başarılı olması gerekmez. Çocuklar sevdikleri ve onları umursayan kişilerin kötü insanlar olduklarına inanmak istemezler. Örneğin, ebeveyn yabancılaştırma çocuğu yabancılaştırmak için kullandığı taktikleri veya stratejileri kullanmasına rağmen çocuk henüz diğer ebeveyni reddetmemiş olabilir.
Daha önce ailenizden veya çevrenizden “Annen seni sevmiyor. Bir daha babanın yanına gitme. Baban beni sevseydi boşanmazdık. Baban başka biriyle evlendi bizi terk etti! Annen seni hiç aramıyor” şeklindeki konuşmalara şahit olmuş olabilirsiniz. Bu tutumları sergileyen ebeveynler çocukları diğer ebeveynden uzaklaştırmış oluyor. Çocukların bu tutumlardan ciddi derecede etkilendiği için uzmanlar çocukların psikolojik destek almasını öneriyorlar.
Ebeveyn Yabancılaştırma Sendromu’nun Ayırt Edici Özellikleri
- Yabancılaşmış çocuklar, hedeflenen ebeveyn ile geçmişteki olumlu deneyimleri reddederler.
- Çocuklar hedeflenen ebeveyne yönelik yoğun düşmanlıklarının nedenleri hakkında sorgulandıklarında, açıklamaları ebeveyni reddetmeyi düşündürecek yoğunlukta değildir.
- Çocuklar, yabancılaşan ebeveyn hakkında kararsızlık sergilerler. Bir ebeveyn mükemmel olarak algılanırken, diğeri tamamen kusurlu olarak algılanır.
- Ebeveyn yabancılaştırma çocuklar, yabancılaşan ebeveynden aşırı derecede etkilenmiş gibi görünseler de, hedeflenen ebeveyni reddetme kararının yalnızca kendilerine ait olduğu konusunda ısrar ederken herhangi bir şekilde etkilendiklerini inkar ederler.
- Ebeveyn yabancılaştırma, hedeflenen ebeveyne karşı kaba, nankör olabilirler ve bu davranışlarından dolayı suçluluk duygusu hissetmeyebilirler. Hedeflenen ebeveyn tarafından sağlanan hediyelerin, iyiliklerin bir önemi yoktur.
- Ebeveyn yabancılaştırma sendromu olan çocuklar, hedeflenen ebeveynin bakış açısından bakamazlar. Hedeflenen ebeveynin yapabileceği veya söyleyebileceği hiçbir şey bu çocuklar için bir fark yaratmaz.
- Yabancılaşmış çocuklar, ebeveynin benimsediği ifadeler ve fikirleri kullanan hedeflenen ebeveyne karşı suçlamalar yaparlar. Hedeflenen ebeveyne karşı desteklenmeyen, suçlayıcı fikirleri kullanırlar. (Baker & Darnall, 2006)
- Ebeveyn yabancılaştırma sendromunda çocuklar, hedeflenen ebeveynin nefretini onun diğer aile bireylerine de duymaktadır. Eskiden sevdiği büyükanne ve büyükbabalar, teyzeler, amcalar ve kuzenler bu süreçte reddedilir.
Ebeveynden Yabancılaşmış Çocuklarda Görülen Belirtiler
- Çocuklarda gittikçe artan öfke duygusuna rastlanabilir.
- Çocuklar yıkıcı kalıpları öğrenirler.
- Çocukların hedeflenen ebeveyne karşı davranışları ve düşünceleri değiştiği için ileride yalan söylemeye daha eğilimli olabilirler.
- Çocuklar biz ve diğerleri anlayışını benimsediği için ileride başkalarıyla uyum içinde işbirliği kuramayabilirler.
- Çocuklar ileride empati yoksunluğu yaşayabilirler.
Çocukların ebeveynlerinden birinden koparıldığı bu durum bir çocuk istismarı, çocuk hakkı ihlalidir. Uzun vadede depresyona, boşanmaya, madde kullanımına, kendine ve başkalarına güven kaybına ve kendi çocuklarıyla olan iletişimlerinde sorunlara neden olabilmektedir. (Garber, 2007).
Bu Konuda Neler Yapabilirsiniz?
Ebeveyn yabancılaştırma sendromu çocuklar için belirlenen tek tip bir tedavi yoktur. Bunun sebebi, çocuğun yaşadığı olaylar ve hissettiği duyguların tamamen bireyseldir.
Çocuğunuza uzman bir terapist veya çocuk psikoloğu tarafından ailenizin durumu baz alınarak bireysel bir tedavi uygulanabilmektedir. Uygulanacak tedavide çocuğunuzun yaşı, gelişimi gibi faktörler önem teşkil etmektedir.
Önemli olan nokta, ebeveyn yabancılaştırması çocuk için sadece ilişki anlamında değil aynı zamanda ruh sağlığına da zarar verebilir. Ebeveyn olarak kendinizin bu durumu yarattığını veya çocuğunuzun bu durumu yaşamış olabileceğini düşünüyorsanız bireysel danışmanlık almanız gerekmektedir.